Nevzat TÜRKEN

Kuluçka Makinasında Çevirme Sistemi

       Gelişen embriyonun yumurta kabuğuna yapışarak ölmesini engellemek için, yumurtaların çıkış gününden 3 gün öncesine kadar düzenli olarak çevrilmesi gerekir.Yumurtalar 45° sağa ve 45° sola çevrilerek toplam 90° çevrilirler.Çevirme işlemi 2 saatte bir veya günde en az 6 defa yapılmalıdır. Yaptığım araştırmalara göre çevirme hızı, 90 derecelik dönme açısını 5-10 saniyede tamamlayacak değerde olmalıdır.Bu çevirme işlemi, maksimum verim alabilmek için kanatlıların yaptığı doğal çevirmeyi bir çeşit taklit olayıdır.

  

       Kuluçka makinalarında değişik çevirme sistemleri uygulamak mümkündür.

       1- Elle Çevirme Sistemi:

       El ayası yumurtalar üzerinde hafifçe gezdirilerek yapılan bir çevirme yöntemidir.Günde en az 3-4 kez tekrarlanmalıdır.Çok küçük kapasiteli kuluçka sistemlerinde uygulanabilir. Günde 3- 4 kez makina açılıp, çevirme yapılması durumunda kalındığından hem ısı kaybı hem de nem kaybı olacaktır. Küçük makinaların bu kaybı çabuk toparlaması mümkün olabilmektedir.Ayrıca bu iş için özel bir zaman ayrılması da söz konusudur.

       2- Mekanik Çevirme Sistemi:

       Bu sistemde makina açılmadan dışarıdan bir kol yardımı ile yumurtaların çevrilme şeklidir.Bir tel ızgara yada dönen boru şeklindeki ızgaraların üzerine konan yumurtaların tel ızgaranın ileri geri çekilmesi yöntemi ile yapılan çevirme sistemidir.

         

       3- Ototmatik Çevirme Sistemi:

       Kuluçka makinalarında genel olarak kullanılan bir sistemdir. Zamanlama devresi ile istenilen zaman aralıklarında makinadaki yumurtalar otomatik olarak çevrilir. Çevirme işlemi için ayrıca özel bir zaman harcamaya gerek kalmayacağı gibi makinanın kapağının her çevirmede açılıp kapanması gibi bir durum söz konusu değildir.

       Bu sistemde de değişik uygulamalar mevcut olamakla birlikte temelde aynı tip yöntemler uygulanır. Bu çevirme sisteminde bir çevirme motoru ve zamanlama devresi mevcutur.

       Piliç çevirme motoru, Asıl piliç çevirmede veya döner çevirme amaçlı kullanılan bu motorları "kuluçka makinesi için" diye satanlar da bulunmaktadır. 25-30 yumurtalık bir makinada kullanılabilir.İlk kalkış anınıda rastgele dönebilir. Hafif zorlamada da tersine dönebilir. 220 volt ile çalışan bu motorun dönme açıları sonununa bir dayanak konularak dayanma noktasında zorlama yapınca geri dönmesinden faydalanılarak çevirme yapılabilir. Bu durum motorun dişlileri zorlamasına sebeb olduğundan çok çabuk bozulmasına ve sorun oluşmasına neden olabilmektedir.

       Döner motoru, 220 volt ile çalışan daha güçlü ve sabit yöne dönebilen bir motordur.ileri-geri yaptırma şansımız yoktur.Çevirme işini bir kol yardımı ile yaptırmak mümkündür.

       Silecek motoru, Çevirme sisteminde kullanılabilecek diğer bir seçenek olarak değerlendirilebilir. 12 Volt DC ile çalışması (Elektrik çarpma riski yoktur), ileri ve geri döndürme imkanı olması, durduğunda kesinlikle döndürme imkanının olmaması, kendisinde bulunan swiç özelliği ile tam tur yaptığında durabilmesi (yarım tur dönüp durması için ilave yapılabilir) gibi özelliklerinin yanında tek dezavantajı dönüş hızı ve ilave adaptör maliyetidir. Diğer motorlara göre çok hızlıdır. Bu hız sorunu da voltaj ayarlaması ile çözülebilmektedir.

       Otomobillerde kullanılan silecek motorlarının en küçüğü (Örneğin Murat124 silecek motoru), 250 yumurtalık bir makinanın çevirmesini rahatlıkla yapabilir. O bakımdan özel bir motor arama gereği yoktur. Hurdacılardan da bulabileceğimiz herhangi çalışan bir silecek motoru bu iş için kullanılabilir.

       Silecek motorunun Kuluçka makinasına uyarlanması;

       Öncelikle silecek motorunun çalışabilmesi için 12 volt DC adaptöre ihtiyaç vardır.Voltaj ayarlı olursa silgeç motorunun devrini ayarlamak mümkün olacaktır.Yanlız adaptör biraz güçlü olursa çok daha iyi olur.(2-5 Amperlik gibi)

       Motor sisteme bu şekilde bağlanabilir. Burada motorun gövdesi genellikle eksi(-) olarak kullanılır. Diğer 2 uç Mavi ve Yeşil renkli kablolar Artı(+) olup motor hızını belirlemek içindir. İstediğinizi kullanabilirsiniz.Motor çalışma süresi zaman rolesi ile ayarlanacaktır.

       İlave bazı tadilat ve ekler ile kullanışlı bir hale getirilebilir.Bu sistem için DC(Doğru Akım) Motor hız kontrol devresi ve motorda küçük bir tadilat gerektirmektedir.

       Çift yönlü motor ile çevirme sistemi;

       Kuluçka makinelerinde kullanıkabilecek en ideal sistem olarak değerlendirilebilir.Devirleri düşük ve Piyasada bulmak da eskisi gibi sorun değil artık. Ayrıca çoğu kuluçka termostatları bu motorlara göre dizayn edilmiş durumdadır.220 volt ile çalışmakta olup ilave güç kaynağına ihtiyaç yoktur.Diğer çevirme sistemlerinin kurulum ve maliyet sorunları göz önüne alındığında bu motorların kullanımı dafa faydalı olacaktır.

      Çift yönlü çevirme motoru: Önceleri bulmakta zorlandığımız bu motorları şimdilerde bulmak artık çok kolaylaştı. 220 Volt ile çalışabilmesi, ilave güç kaynağı ve hız kontrol devresi gerektirmemesi, devir olarak (2,5 d/dakika) tam istenildiği gibi olması, raflara bağlı mile direk bağlanabilmesi ve çift taraflı döndürme özelliği olması gibi özellikleri ile en öne çıkan bir çevirme motoru.Bu motor ile de profosyonel bir çevirme sistemi uygulaması yapılabilir. Motor ile birlikte 2 adet sınır swici, çift ayarlı çift kontaklı flaşör zaman rolesi yada bu motora uygun çift zaman çıkışlı termostat kullanmak uygun olacaktır.